.

De militaire invasie in Irak opende de doos van Pandora’, besluit Taher Alwan. Zelf werd de Iraakse schrijver, filmcriticus en producer opgejaagd en bedreigd maar zijn passie voor film bleef ongeschonden.
Op je 46ste ben je al twee keer je land ontvlucht.In de jaren 80 was er de oorlog met Iran, daarna de Iraakse inval in Koeweit. Na het VN handelsembargo in 1991 was het leven in Irak hard, onmenselijk. Er was nauwelijks elektriciteit en watertoevoer. Op dat ogenblik gaf ik les aan de kunstacademie. Later werd ik hoofd van het filmdepartement. Ik heb ook altijd filmrecensies geschreven voor kranten en tijdschriften. Zoals zoveel Iraakse kunstenaars, journalisten en hoger opgeleiden werd ik het voorwerp van bedreigingen. In 1996 besloot ik Irak te verlaten. Ik ging eerst lesgeven in Jordanië, daarna in Libië. Ik keerde pas terug naar Bagdad in 2003, na de val van Saddam Hoessein.
Waarom ging je terug?Ik wilde in Irak een vzw voor films oprichten. Dat was mijn grote droom en het is gelukt. Daarnaast startte ik, samen met Iraakse partners in Groot-Brittannië, met de redactie van een Arabische krant. Ik ging samenwerken met Amnesty International en producete documentaires van twee van mijn studentes. We draaiden met een budget van hooguit € 2000. De bedoelingen waren dan ook niet commercieel. Ik wilde vooral vrouwelijke filmmakers in Irak motiveren en hen een forum geven. Later groeide het idee om filmfestivals te organiseren. Omdat we erin slaagden steun te krijgen van de Franse ambassade in Bagdad, werd het een filmfestival over de Franse film.
Waarom ging je precies aan de Franse ambassade steun vragen?
Heel eenvoudig. Van Iraakse overheden kregen we altijd een nee op het rekest. We moesten wel op zoek naar buitenlandse investeerders. Toevallig ligt de Franse ambassade niet in de gevarenzone. Bagdad is opgesplitst in een groene en rode zone. De rode zone is ontoegankelijk wegens te gevaarlijk.
En de Fransen zagen wel wat in een filmfestival?
Meer zelfs, omdat de samenwerking zo goed verlopen was, waren zij bereid om opnieuw te investeren. Meteen organiseerden we het eerste internationale filmfestival in Bagdad met films uit 22 verschillende landen.
Het ging allemaal goed. Waar en wanneer liep het weer fout?Voor 2005 ondervonden we nauwelijks weerstand. Na 2005 werd dat anders. Omwille van het groeiende sektarische geweld was de veiligheid van de burgers niet langer gegarandeerd. De Amerikanen en de Britten hadden hierop geen antwoord. Veel mensen verlieten de hoofdstad om elders in het land een veiliger onderkomen te zoeken of vluchtten naar buurlanden als Syrië en Jordanië. Ik werd opnieuw het slachtoffer van dreigtelefoons en dreigbrieven. Ik ben geen politicus en doe niet aan politiek. Ik schrijf alleen maar over films. Wel kom ik als filmcriticus in kranten en op televisie. Ik had een bepaalde naambekendheid, daarom was ik een doelwit.
Van wie kwamen die bedreigingen?In Irak ken je je vijanden niet. De jongste jaren zijn er in het land 130 kunstenaars en 150 journalisten vermoord. Irak kende een heel actieve middenklasse van wie er nu veel gevlucht zijn. In het Verenigd Koninkrijk alleen al zitten 5000 Iraakse dokters. De gewone mensen en de middenklasse zijn niet verantwoordelijk voor die horror maar hebben er zwaar onder te lijden.
Ook jij bent opnieuw moeten vluchten?Hoeveel stress kan een mens aan?